Onderwijsinstellingen in West-Brabant: 'Elkaar vinden én elkaar verbinden, daar gaat brede welvaart over'

'Brede welvaart', welvaart die naast financiële middelen ook rekening houdt met thema's als milieu en gezondheid, lijkt misschien een nieuw verschijnsel. Net als 'een nieuwe economie'. Het zijn vertalingen van thema's die al langer in de maatschappij spelen. Logischerwijs gaan die niet aan het onderwijs voorbij, vertelt Rob Neutelings: "Je ziet dat we niet langer op de oude manier door kunnen gaan. We moeten zorgen voor welvaart voor iedereen. Een kenniseconomie werkt alleen als die ondersteund wordt door een maakeconomie", gaat hij verder. "Wil Nederland, en daarmee de provincies en regio's, een succesvolle kenniseconomie hebben of zijn, dan moeten partijen ook investeren in de kwaliteit van leven van de verpleegkundigen, automonteurs, elektriciens en bouwvakkers."

De Regio Deal biedt ruimte aan om te experimenteren met samenwerkingen tussen onderwijs, bedrijven en overheden en die via projecten op te zetten of verder uit te breiden

De energietransitie, het klimaat en het verminderen van fossiele brand- of grondstoffen: "Deze thema's gaan over samenwerken", legt Neutelings uit. "Niemand kan de energietransitie of het tekort aan vakmensen in z'n eentje oplossen. Het onderwijs niet, het bedrijfsleven niet en de overheid ook niet. Je hebt elkaar en iedereen nodig." De maatschappij verandert daarin wel, volgens hem. "Bedrijven willen meer verantwoordelijkheid nemen voor een gezonde werk- en leefomgeving. De wil groeit. Het is aan het onderwijs om hierop aan te sluiten met goede scholing, denkkracht, innovatie en praktijkervaring."

Invloed van de Regio Deal  

Jacomine Ravensbergen en Rob Neutelings zien het sluiten van de Regio Deal met West-Brabant tussen het Rijk en regio daarom als een mooie kans voor West-Brabant. Beide onderwijsinstellingen zijn direct of via partnerschappen bij meerdere projectaanvragen van de Regio Deal aangehaakt. In september is duidelijk wat de inhoud van de deal is en met welke projecten. De Regio Deal kan met name samenwerkingen tussen onderwijs en bedrijfsleven een extra zetje geven via de projecten die meedoen. Daarmee zijn veel van deze onderwijsinstellingen een bron van innovatie, ontwikkeling en onderzoek. Waar mogelijk werken mbo, hbo en wo sowieso al langere tijd samen, legt Ravensbergen uit. "Een mooi voorbeeld is de aanvraag van meerdere Brabantse onderwijsinstellingen voor de Leven Lang Ontwikkelen-katalysator, een van de Groeifonds-programma's, voor een groot programma voor leven lang ontwikkelen in de energietransitie."

Ravensbergen: "De Regio Deal biedt ruimte aan om te experimenteren met samenwerkingen tussen onderwijs, bedrijven en overheden en om hen via projecten werken aan de verbetering van de brede welvaart." Ze wijst op de projectaanvraag vanuit Avans en partners van het Urban Living Lab Breda. Een project dat zich richt op het starten van een onderzoeksplek 'Het zelfbewuste Huis', waarbij studenten met bedrijven aan de slag gaan met innovatieve oplossingen die het leven van de (vergrijzende) bevolking moeten helpen.  

Hoe breng je als onderwijs jonge mensen samen en hoe haal je het beste uit iedere student?

Vaardigheden in de maatschappij 

Simpel gezegd: het onderwijs levert in de basis de nieuwe werkers en denkers van de toekomst. "We zien als Avans de noodzaak vanuit de maatschappij en laten het onderwijs daarop aansluiten", vertelt Ravensbergen. "Tegelijkertijd willen we wel dat die starters zo goed mogelijk aansluiten op die veranderende arbeidsmarkt. Deels doen we dat door kritisch naar opleidingen te kijken: is er nog vraag of behoefte vanuit het werkveld?" Daarnaast onderzoeken Curio en Avans telkens nieuwe mogelijkheden om samen te werken. Toch is dat niet altijd makkelijk. Neutelings en Ravensbergen wijzen op de krimpende bevolking, toenemende vergrijzing en tekorten in noodzakelijke sectoren als de bouw of zorg.  

Vinden en verbinden 

Thema's als duurzaamheid en nieuwe economie spreken steeds meer studenten aan . Maar ook bij studenten onderling zijn er grote verschillen. Zoals studenten bij wie er 'olie door de aderen stroomt', merkt Neutelings op. "Die willen gewoon sleutelen aan auto's die rijden op fossiele brandstoffen. Zij hebben geen interesse in het repareren of onderhoud aan elektrische auto's." Ravensbergen knikt: "Wij hebben daarentegen weer studenten voor wie verduurzaming niet ver genoeg kan gaan. Zij zijn erg begaan met het milieu." Het zijn interessante uitdagingen, want hoe ga je binnen je onderwijsinstelling deze studenten met elkaar verbinden? Ze gaan elkaar later in het werkveld tegenkomen en nodig hebben. "Precies dit is wat brede welvaart inhoudt, volgens mij", reageert Neutelings. "Hoe breng je als onderwijs jonge mensen samen en hoe haal je het beste uit iedere student? Waarbij de ene denkwijze niet beter of slechter is dan de ander, maar waarbij mensen met allerlei vaardigheden elkaar vinden en met elkaar verbinden."

Studenten van Curio, Avans en andere onderwijsinstellingen werken nauw samen met bedrijven, zoals hier bij Breda Robotics.

Arbeidsmarkt van de toekomst 

Flexibiliteit en mee kunnen gaan op wisselende vragen vanuit het werkveld zijn essentiële vaardigheden van studenten en werkenden van de toekomst. Neutelings haalt een praktijkvoorbeeld aan. "Curio heeft geen opleiding tot 'vegetarisch of veganistisch kok'. Wat we wel doen in de koksopleidingen, is de studenten vertrouwd maken met zoveel mogelijk soorten gerechten, ook vegetarische en veganistische." Curio vindt het daarbij belangrijk dat studenten het vak goed leren. Die basis, hun vakmanschap, moet op orde zijn, merkt Neutelings op. "Door stages en opgedane praktijkervaringen weten studenten tegelijkertijd wel: ik ga in een veranderende horecasector werken, waar er steeds vaker vegetarische of veganistische gerechten worden bereid. We leiden onze studenten zo op dat ze een flexibele houding hebben, waardoor zij beter kunnen inspelen op de vragen vanuit de markt en maatschappij."

Studenten met hele andere denkwijzen, achtergronden en toekomstplannen vinden elkaar

Veranderingen in de maatschappij 

Aansluitend hierop willen Avans en Curio die maatschappelijke veranderingen zo goed mogelijk in het onderwijs inbedden. Die gaat en doet al beroep op de vaardigheden van deze vakmensen, legt Neutelings uit. "Bij een bakkersopleiding vroegen we studenten om het lekkerste vegetarisch worstenbroodje te maken. Een prikkelende opdracht, die iets van hun vaardigheden en vakmanschap vraagt. Niet van hun ideologie."

Ook bedrijven en ondernemers zullen een beweging moeten maken naar de nieuwe economie en een duurzamere bedrijfsvoering. bij grotere bedrijven lukt dat meestal wel, voor kleinere bedrijven is dat al snel lastiger, vertelt Neutelings. "Juist bedrijven in het mkb, die niet altijd bezig zijn met morgen, worstelen met onderwerpen als digitalisering of verduurzaming." Curio, Avans, andere onderwijsinstellingen en organisaties werken daarom al samen in de Digiwerkplaats MKB West-Brabant. "Dit loket helpt de mkb'er bij digitaliseringsvraagstukken. Ondernemers uit het mkb kunnen er terecht voor advies, praktische ondersteuning en opleiding. Daarbij krijgen ze hulp van studenten en docenten uit het mbo en hbo", licht Ravensbergen toe. "Een vergelijkbaar voorbeeld is het programma SustainABLE x AMX, waar studenten mkb'ers helpen bij duurzaamheidsvraagstukken."

Samenwerkingen tussen verschillende opleidingen 

Zo zijn er nog legio voorbeelden, waarbij het onderwijs meebeweegt op vraagstukken uit de praktijk. Studenten moeten ook hun studie- en ontwikkelpad zelf uit kunnen zoeken, vinden Neutelings en Ravensbergen. "Ook zijn er goede samenwerkingen tussen opleidingen binnen Avans", gaat Ravensbergen verder. "Daarbij werken studenten met allerlei achtergronden en van verschillende opleidingen samen aan projecten. Denk aan studenten commerciële economie die businessplannen bedenken voor studenten duurzaamheidsstudies. Zodat die met een sterk plan bij een stage of bedrijf kunnen aankloppen." Studenten met hele andere denkwijzen, achtergronden en toekomstplannen vinden elkaar, merkt Ravensbergen op. "Dat is goed om te zien. Want dat vraagt het werkveld straks ook van hen."

Meer informatie

Over de thema's brede welvaart, nieuwe economie en over de Regio Deal organiseert RWB op 30 mei het evenement 'West-Brabant: We Become' bij Breda University of applied sciences (BUas). Een interactieve bijeenkomst waarbij we deelnemers uitnodigen om met elkaar en de sprekers het gesprek aan te gaan. Onder andere over het verstevigen van de innovatieve, plantaardige kracht van West-Brabant en de Regio Deal. Op basis op die brede welvaart en nieuwe economie. Interesse om aan te sluiten? Lees hier meer over dit evenement en meld je aan. Meer weten over de Regio Deal? Klik hier voor meer informatie.