Succesvolle gebiedspilot CHIEF voor onderzoek naar eiwittransitie in de gemeente Altena

De gemeente Altena steunt het aanjagen van de eiwittransitie, omdat het onder meer aansluit bij de doelstelling voor 'de maaltijd van morgen'. De keuze om CHIEF in de gemeente Altena te starten is dus niet gek. Daarmee wil de gemeente de bewustwording voor plantaardige voeding onder inwoners vergroten. Dat betekent niet dat er niemand meer vlees mag eten, maar wel dat inwoners bewustere keuzes maken of zich bewust zijn van de hoeveelheid vlees die geconsumeerd wordt. Of dat inwoners wat vaker voor niet-dierlijke producten kiezen.

HAK en Schouten Europe B.V., twee grote voedselproducenten uit de gemeente, namen het initiatief om dit samen op te pakken. Ook de gemeente Altena sloot bij CHIEF aan. Zo zag de Stichting Centrum Hulp bij Innovatie, Educatie en Fascinatie plantaardige eiwitten (CHIEF) het levenslicht en kon dankzij een financiële bijdrage uit het O&O-fonds van RWB starten. Projectleider Marianne Karstens werd aangesteld voor het onderzoek, het opzetten van projecten en zogenoemde 'interventies'. Daarnaast is er samenwerking aangegaan met Wageningen University & Research (WUR).  

Focus  

Aanvankelijk lag de focus van het plan op het stichten van een fysieke locatie in de gemeente. Twee beoogde locaties vielen op het laatste moment af. De coronapandemie gooide bovendien roet in het eten, vertelt Karstens. "We moesten daardoor even omschakelen, maar in 2022 konden we starten. De nadruk lag niet langer op een fysiek centrum, maar meer op gedragsverandering bij bestaande instanties in de gemeente." Verschillende winkels, restaurants, een school, sportkantines en kerken willen meedoen aan de gebiedspilot. "Die hechte gemeenschap in de gemeente vormde een stevige basis om met inwoners het gesprek aan te gaan over de eiwittransitie en plantaardig voedsel."

Pijlers voor verandering  

Vanuit CHIEF gingen Karstens en haar collega's aan de slag om inwoners kennis te laten maken met plantaardig voedsel. Dit gebeurde bijvoorbeeld door inwoners uit te nodigen voor educatie op scholen en ruim achthonderd plantaardige maaltijden op het Altena College. Verder deden ruim negenhonderd inwoners mee aan een proeverijen in verschillende supermarkten. De reacties waren grotendeels positief, vertelt Karstens. "We geven deelnemers informatie en meer inzichten in het eten van plantaardige producten. We laten hen kennismaken met anders eten of andere keuzen te maken. Keuzes die beter voor hun eigen gezondheid en uiteindelijk voor het milieu zijn."

Leerlingen op het Altena College maakten kennis met plantaardige maaltijden. Foto: Samen Plantaardig - CHIEF.

Leermomenten  

In het onderzoek is ruimte opgenomen om dingen uit te proberen die niet altijd meteen een succes zijn. Het is belangrijk dat er ruimte is om daar van te leren, vertelt Karstens: "We keken bijvoorbeeld samen met inwoners hoe zij vaker een plantaardige keuze kunnen maken, bijvoorbeeld in restaurants. De chef-koks van restaurants wilden dit wel. Zij willen ook prima een plantaardig aanbod serveren. Alleen maken de inwoners maken niet altijd de keuze voor de plantaardige opties." Die kiezen toch liever voor de entrecote of biefstuk als ze uit eten gaan, blikt ze terug.

"Door met inwoners in de consumentenstudie samen te verkennen wat hun eetgewoonten buitenshuis zijn, is duidelijk geworden hoe ze te verleiden zijn om buitenshuis vaker een plantaardige keuze te maken", gaat Karstens verder. "Het biedt ons veel inzichten in hoe mensen hun keuzes maken. Voor andere onderzoeken is dit een interessant leerpunt. Kennelijk zijn restaurants dan plekken waar mensen minder bezig zijn met duurzame keuzes."

Vervolg   

Interesse in deze aanpak en in het onderzoek is er vanuit de provincie Noord-Brabant en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedsel. Het ministerie wil verkennen hoe de geleerde lessen breder kunnen worden toegepast in aansluiting op de Nationale Eiwitstrategie. De stichting CHIEF, die slechts een aanjaagfunctie had, wordt echter opgeheven. Op 6 november vond hiervoor het slotevenement plaats. Waar de resultaten van het onderzoek gedeeld werden. WUR brengt begin 2024 de wetenschappelijke resultaten van deze gebiedspilot naar buiten. 

De vereniging Green Protein Alliance stelt de kennis en inzichten beschikbaar en wil die ook toepassen op landelijke schaal, vertelt Karstens. "Aan gedrevenheid in de gemeente ontbreekt het zeker niet, veel betrokken partijen zijn gemotiveerd om op eigen kracht door te gaan met het stimuleren van een plantaardige keuze." 

Meer informatie  

CHIEF is een van de vele projecten die subsidie uit het Onderzoek & Ontwikkelfonds van RWB aanvroeg. Heb jij ook een project of innovatief idee dat een zetje kan gebruiken? Bekijk dan de pagina van het O&O-fonds in ons subsidieloket voor meer informatie. Houd onze website in de gaten voor nieuw geopende subsidierondes.